Rozwód czy separacja?

Podczas konsultacji w sprawie rozwiązania małżeństwa, stale powtarza się jedno pytanie: rozwód czy separacja?

Oczywiście trudno jednoznacznie mi na tak postawione pytanie odpowiedzieć, dlatego najczęściej w takich wypadkach staram się Klientowi wyjaśnić:

– jaka jest różnica pomiędzy rozwodem a separacją;

– jak wygląda procedura w obu sprawach;

– jakie są skutki rozwodu a jakie separacji.

Przesłanki rozwodu i przesłanki separacji – różnice

„Jeżeli między małżonkami nastąpił zupełny i trwały rozkład pożycia, każdy z małżonków może żądać, ażeby sąd rozwiązał małżeństwo przez rozwód” – tak brzmi przepis określający przesłanki rozwodu.

Jak widać zupełny i trwały rozkład pożycia to dwie główne przesłanki rozwodu.

„Jeżeli między małżonkami nastąpił zupełny rozkład pożycia, każdy z małżonków może żądać, ażeby sąd orzekł separację.” – a tak brzmi przepis określający przesłanki separacji.

Jak widać w przypadku separacji główną przesłanką jest zupełny rozkład pożycia.

Różnice są widoczne gołym okiem. Jednakże warto ustalić co należy rozumieć przez trwały a co przez zupełny rozkład pożycia.

Trwały rozkład pożycia małżeńskiego

Do uznania, że rozkład jest trwały nie jest konieczne stwierdzenie, że powrót małżonków do pożycia jest bezwzględnie wyłączony.

Wystarczy oparta na doświadczeniu życiowym ocena, że w okolicznościach sprawy powrót małżonków do wspólnego pożycia nie nastąpi. Należy przy tym mieć na uwadze indywidualne cechy charakteru małżonków.

Trafna ocena trwałości rozkładu pożycia stron wymaga wyjaśnienia powodów, które wywołały rozkład.

Jako założenie należy przyjąć, że tylko ważne powody mogą doprowadzić do powstania zupełnego i trwałego rozkładu.

Za ważne powody można uznać takie tylko zachowanie się lub stan (np. zdrowia) stron, które w świetle doświadczenia życiowego zazwyczaj rozkład pożycia małżeńskiego wywołują i według zasad moralności mogą być uznane za ważne powody rozkładu pożycia.

Przy wyjaśnianiu powodów rozkładu pożycia małżeńskiego oraz jego zupełności i trwałości należy mieć na względzie, że wprawdzie czasem jedno zdarzenie bywa powodem rozkładu, zazwyczaj jednak takim powodem są fakty powtarzające się albo fakty różnego rodzaju.

Poszczególne fakty (jak np. trwała odmowa współżycia małżeńskiego) mogą być skutkiem innych faktów, niezależnie jednak od tego same mogą także stanowić ważny powód rozkładu.

Zupełny rozkład pożycia małżeńskiego

W przypadku, gdy sąd na podstawie okoliczności sprawy ocenia rozkład pożycia jako zupełny, a strony podają jako powody rozkładu okoliczności błahe, sąd powinien przede wszystkim poddać kontroli swój wniosek co do zupełności rozkładu.

Jeżeli zdania w tym zakresie nie zmieni, a istotnie ważnych powodów rozkładu, innych niż podane przez strony, nie stwierdzi, z reguły powinien dojść do wniosku o nietrwałości rozkładu pożycia stron, a w konsekwencji oddalić powództwo o rozwód.

W ten o to sposób charakteryzują się dwie główne przesłanki rozwodu. Pamiętać jednak należy, że zaistnienie ich nie przesądza o wyniku postępowania, sąd bowiem zobligowany jest zbadać jeszcze, czy nie wystąpiły przesłanki negatywne rozwodu, o których będzie w innym wpisie.

Postępowanie sądowe w sprawie o rozwód i o separacje

Postępowanie przed sądem w sprawie o rozwód lub o separacje właściwie niczym się nie różni. Zarówno w jednej jak i w drugiej sprawie należy co do zasady wnieść do sądu pozew.

Powództwo ze stosunku małżeństwa wytacza się wyłącznie przed sąd, w którego okręgu małżonkowie mieli ostatnie miejsce zamieszkania, jeżeli choć jedno z nich w okręgu tym jeszcze ma miejsce zamieszkania lub zwykłego pobytu.

Z braku takiej podstawy wyłącznie właściwy jest sąd miejsca zamieszkania strony pozwanej, a jeżeli i tej podstawy nie ma – sąd miejsca zamieszkania powoda.

Powództwo wzajemne o rozwód lub o separację jest niedopuszczalne.

W czasie trwania procesu o rozwód lub o separację nie może być wszczęta odrębna sprawa o rozwód albo o separację.

Strona pozwana w sprawie o rozwód może jednak również żądać rozwodu albo separacji. Strona pozwana w sprawie o separację może również żądać separacji albo rozwodu.

Opłata stała od pozwu o separację wynosi 600 złotych.

Skutki rozwodu

• rozwiązanie węzła małżeńskiego;
• możliwość zawarcia nowego małżeństwa;
• możliwość powrotu do nazwiska noszonego przed zawarciem małżeństwa;
• ustają prawa i obowiązki osobiste między małżonkami;
• ustaje wspólność majątkowa;
• ustaje możliwość dziedziczenia po sobie;
• ustaje domniemanie pochodzenia dziecka od męża matki;

Skutki separacji

• trwanie małżeństwa;
• zakaz zawarcia małżeństwa w trakcie trwania separacji;
• brak możliwości powrotu do nazwiska noszonego przed zawarciem małżeństwa;
• ustają niektóre prawa i obowiązki osobiste między małżonkami;
• ustaje domniemanie pochodzenia dziecka od męża matki;
• powstaje rozdzielność majątkowa;
• ustaje możliwość dziedziczenia po sobie;