Prawo rodzinneRozwód

Kontakty z dziadkami

Wiele się mówi i równie wiele czyta na temat prawa do kontaktów rodziców ze swoimi dziećmi.

Zapomina się przy tym jednak często o innych członkach rodziny, którzy byli równie mocno zżyci z dzieckiem.

Są to najczęściej dziadkowie.

Dziadkowie to nierzadko osoby, które były bardzo mocno zaangażowane w wychowanie dziecka. Czasami był to ich własny wybór i inicjatywa, a czasami konieczność pomocy zapracowanym rodzicom.

Czy dziadkowie mają prawo do sądowego ustalenia kontaktu z wnukami?

Proszę sobie wyobrazić, że jeszcze do niedawna w polskim ustawodawstwie prawo wprost takiej możliwości nie przewidywało.

Na szczęście od 2008 r. do kodeksu rodzinnego i opiekuńczego wprowadzono przepis art. 1136, który stanowi:

„Przepisy niniejszego oddziału (Oddział 3. Kontakty z dzieckiem.) stosuje się odpowiednio do kontaktów rodzeństwa, dziadków, powinowatych w linii prostej, a także innych osób, jeżeli sprawowały one przez dłuższy czas pieczę nad dzieckiem.

Jak wynika z przytoczonego przepisu polski ustawodawca poszedł dalej i ustalił prawo do kontaktu z dzieckiem nie tylko dziadkom, ale również:

  • rodzeństwu,
  • powinowatym w linii prostej oraz
  • innym osobom, które sprawowały przez dłuższy czas pieczę nad dzieckiem.

To, że przed 2008 r. w polskim ustawodawstwie prawo do kontaktów dziadków z wnukami nie było wyraźnie określone, nie oznacza, że polskie sądy takiego prawa nie orzekały.

Robiły to powołując się przy tym na Uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 14 czerwca 1988 r. III CZP 42/88, która zapadła w odpowiedzi zagadnienie prawne skierowane przez Sąd Wojewódzki w Koninie, a brzmiało:

“Czy w świetle przepisów kodeksu rodzinnego i opiekuńczego przysługuje dziadkom roszczenie względem rodziców o ustalenie kontaktów dziadków z wnukami?”

Sąd Najwyższy podjął następującą uchwałę:

„Dziadkowie mogą żądać uregulowania osobistych kontaktów z wnukami, jeżeli leży to w interesie dzieci.”

Powyższa uchwała stanowiła podstawę do orzekania kontaktów dziadków z wnukami, aż do wprowadzenia tego prawa bezpośrednio do ustawy w 2008 r.

Obecnie poza ustawową regulacją kontaktu dziadków z wnukami podstawę stanowiącą o tym prawie można odnaleźć również w szerokim orzecznictwie Europejskiego Trybunału Praw Człowieka.

Dla przykładu posłużę się jednym z wyroków.

Wyrok ETPC z 5.3.2019 r., Bogonosovy v. Rosja (skarga Nr 38201/16):

“Pomiędzy dziadkami a wnukami może istnieć “życie rodzinne” w rozumieniu art. 8 Konwencji, jeżeli powstały pomiędzy nimi wystarczająco bliskie więzi rodzinne.

Mimo iż wspólne zamieszkiwanie nie jest warunkiem niezbędnym, gdyż bliskie więzi utworzone wskutek częstych kontaktów także wystarczą, związki pomiędzy dzieckiem a dziadkami, z którymi dziecko mieszkało, zazwyczaj będą wchodzić w zakres stosowania tej kategorii.

Relacja pomiędzy dziadkami a wnukami ma inny charakter i natężenie niż relacja pomiędzy rodzicem a dzieckiem, a tym samym ze swej istoty najczęściej wymaga mniejszego zakresu ochrony.

Tym samym prawo do poszanowania życia rodzinnego dziadków w odniesieniu do wnuków zasadniczo obejmuje prawo do utrzymywania zwykłej więzi pomiędzy dziadkami a dziećmi w drodze wzajemnych kontaktów, nawet, mimo że kontakty mają zazwyczaj miejsce za zgodą osoby sprawującej władzę rodzicielską.”

Tafi

Piotr Woś

Radca Prawny/Mediator Sądowy - Prowadzę bardzo dużą ilość spraw z zakresu szeroko pojętego prawa rodzinnego. Najwięcej spośród nich oczywiście dotyczy spraw rozwodowych, choć równie spora grupa zleceń dotyczy spraw o ustalenie kontaktów, alimenty, czy też ograniczenie bądź pozbawienie władzy rodzicielskiej.

Polecane artykuły

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany.

Back to top button