Ustawowe formy kontaktów z dzieckiem, bo o nie tu chodzi, zostały uregulowane w kodeksie rodzinnym i opiekuńczym.
Oczywiście nie jest to uregulowanie stanowiące katalog zamknięty. Raczej należy je traktować jako przykładowy wykaz dopuszczalnych form do zastosowania.
Umożliwia to sądowi zastosować adekwatne środki, które uzna za konieczne nie tylko dla dobra dziecka, ale też interesów rodziców.
Wskazanie przykładowych form kontaktów z dzieckiem w otwartym katalogu z pewnością ułatwia formułowanie rozstrzygnięć sądowych, oraz porozumień poza sądowych.
Katalog przewidziany przez ustawodawcę tworzy dwie grupy form:
- Kontakty bezpośrednie;
- Kontakty pośrednie.
Te z kolei dzielą się w sposób następujący:
Kontakty bezpośrednie
- przebywanie z dzieckiem
- odwiedziny;
- spotkania;
- zabieranie dziecka poza miejsce jego stałego pobytu;
- bezpośrednie porozumiewanie się.
Kontakty pośrednie
- korespondencja;
- porozumiewanie się na odległość.
Bezpośrednie formy kontaktu
Omawianie tematu zacznę oczywiście od bezpośrednich form kontaktów z dzieckiem.
Jest to najpełniejsza forma kontaktu i z pewnością najbardziej preferowana nie tylko przez rodziców starających się o sądowe ustalenie kontaktów, ale również z uwagi na najważniejszą zasadę, tj. dobro dziecka.
Przebywanie z dzieckiem
Przebywanie z dzieckiem należy rozumieć szeroko. Polegać ma ono głównie na wzajemnym korzystaniu rodzica i dziecka ze swojego towarzystwa, co stanowi z resztą fundamentalny element życia rodzinnego.
Przebywanie z dzieckiem tworzy fizyczną bliskość dlatego odwiedzanie, spotykanie oraz zabieranie dziecka poza miejsce zamieszkania jest najbardziej pożądaną formą kontaktów z dzieckiem.
Odwiedziny
Odwiedziny dziecka, polega na przyjeździe rodzica do dziecka. Wizyta, bo tak też można zamiennie nazywać tę formę kontaktów, odbywa się w miejscu zamieszkania dziecka.
Może przybrać formę odwiedzin w obecności drugiego rodzica, bądź bez jego obecności. Wszystko oczywiście będzie zależało od wieku dziecka i relacji z odwiedzającym go rodzicem.
Formę odwiedzin stosuje się w celu odbudowania relacji odwiedzającego rodzica z dzieckiem. Zakłada się, że z czasem gdy dziecko stanie się bardziej ufne zastosowanie znajdzie kolejna z przewidzianych form kontaktu.
Spotkania
Spotkania są następną formą kontaktu z dzieckiem. Odbywają się one poza miejscem zamieszkania dziecka. Najczęściej jednak w tej samej miejscowości, chociaż dopuszczalne są również spotkania poza nią.
Zwykle polegają na wspólnym spędzaniu czasu w postaci wyjścia do kina, zoo, pobycie na placu zabaw lub korzystaniu z innych atrakcji.
Spotkania mogą przybrać tez nieco inna formę, tzn. mogą polegać na odbieraniu dziecka ze szkoły i pomaganiu w odrabianiu lekcji. Spotkaniem można nazwać również zawożenie i przywożenie dziecka z zajęć pozalekcyjnych.
Forma spotkania angażuje w wychowanie rodzica, z którym dziecko nie przebywa stale, co jest przecież jednym z obowiązków każdego rodzica.
Zabieranie dziecka poza miejsce stałego pobytu
Ten rodzaj kontaktu z dzieckiem zakłada, że będzie ono przebywać poza miejscem stałego pobytu prze pewien czas, to znaczy np. przez ustalony weekend. Wówczas dziecko przeprowadza się do domu drugiego rodzica i przebywa tam przez cały ten okres.
Ta forma kontaktu z dzieckiem przewiduje również dłuższe pobyty poza miejscem stałego zamieszkania dziecka. Mogą to być pobyty związane z wyjazdem na wakacje, ferie zimowe.
Dopuszczalne jest również ustalenie pobytu u rodzica przez okres całych wakacji. Wiąże się to oczywiście z czasowym przejęciem pieczy nad dzieckiem i obowiązkiem nadzoru.
Zabieranie dziecka poza miejsce stałego pobytu jest najpełniejszą i najbardziej pożądaną forma kontaktów. Oczywiście możliwą do zastosowania dopiero pod pewnymi warunkami, jednak jednym z tych warunków na pewno nie powinien być wiek dziecka.
Pośrednie formy kontaktów
Bez wątpienia pośrednie formy kontaktów winny mieć zastosowanie jedynie wyjątkowo. Zasadą jest zachowanie formy kontaktów bezpośrednich, jednakże z uwagi na pewne okoliczności pośrednie formy kontaktów będą miały zastosowanie, zasadniczo dodatkowo.
Te okoliczności łatwo sobie wyobrazić, chociażby z uwagi na ogromną emigracje naszych obywateli i związane z tym rozstania z dziećmi.
Aby forma kontaktu pośredniego funkcjonowała w sposób prawidłowy na pewno niezbędna jest współpraca rodzica zamieszkującego z dzieckiem. Współpraca ta polegać ma głównie na zapewnieniu dziecku środków komunikacji elektronicznej, bądź udostępnieniu numeru telefonu pod którym pośredni kontakt mógłby być realizowany.
Korespondencja
Pisząc o korespondencji mam na myśli jeszcze tradycyjną jej formę, czyli pisanie listów. Pisanie listów nie oznacza okolicznościowej kartki na urodziny, a regularne przesyłanie korespondencji, w której zawarte będą przemyślenia, wspomnienia, czy też uczucia autora.
Wiadomo jednak, że taka tradycyjna forma powoli zamiera, dlatego też nic złego nie widzę w zastąpieniu jej formą e-maili, bądź SMS-ów.
Pamiętać przy tym należy, że rodzic z którym dziecko mieszka, nie może kontrolować takiej korespondencji. Od zasady tej oczywiście są pewne odstępstwa, ale tylko gdy wystąpią ważne powody.
Porozumiewanie się na odległość
Porozumiewanie się na odległość nie powinno zastępować kontaktów bezpośrednich, winno raczej być jedynie ich uzupełnieniem stosowanym w wyjątkowych sytuacjach.
W pierwszej kolejności to oczywiście kontakty telefoniczne, których nie można zaliczyć do kontaktów bezpośrednich ze względu na brak bezpośredniości.
W zakresie tej formy kontaktów znajdować się będą oczywiście wszystkie inne postacie kontaktów dostępne dzięki nowoczesnym technologiom.
Mam tu na myśli, telefonię komórkową i związaną z nią możliwości wysyłania wiadomości SMS, MMS. Komunikowanie się za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej takiej jak; e-mail, WhatsUp, Messenger, Skype.
Forma ta pozwala na zachowanie kontaktu rodzica z dzieckiem nawet pomimo, iż dzieli ich ogromna odległość, co powoduje, że ten rodzaj kontaktu staje się nadzwyczaj ważnym środkiem komunikacji.
